Thưa các bạn,
Nghe tin danh ca Thái Thanh vừa qua đời làm tôi xúc động.
Từ ngày trưởng thành, tôi coi ca sĩ Thái Thanh là thần tượng cho đến ngày nay (năm 2020), hơn nửa thế kỷ, lòng tôi vẫn không thay đổi.
Năm 1952, gia đình tôi thuê một căn gác ở ngõ Duy Tân trên đường phố Huế Hà Nội. Nhà dưới là nhà anh bạn có ông bố làm y tá chích dạo, không đi chích, ông nằm trong buồng hút thuốc phiện.
Nhà anh bạn có cái Radio hiệu Philipe to tướng nằm chình ình trên bàn học. Ông bố cấm không được nghe Radio, nhưng cứ đến chiều Thứ Sáu, lúc 3:00h (giờ Hà Nội), Đài Phát Thanh Pháp Á Saigon phát thanh Chương Trình Ban Nhạc Thăng Long, hai chúng tôi lén nghe, kéo cái Radio sát mép bàn dí sát tai vào chỗ loa phát ra âm thanh, nghe say sưa. Nói như vậy anh em hiểu lòng ngưỡng mộ giọng hát Thái Thanh đối với tôi như thế nào: Không tuần nào bỏ sót.
Cũng năm 1952, nhạc sĩ Trần Văn Trạch kiêm ca sĩ tổ chức Show đưa ban hợp ca Thăng Long lưu diễn tại Hà Nội với chủ đề Gió Nam, trình diễn tại nhà Hát Lớn Hà Nôị. Rạp này của Pháp xây rất lớn, lâu đời, chứa vài trăm người. Giá vé hạng bét 20$. Tôi học sinh nghèo không có tiền mua vé, nhưng lòng ngưỡng mộ tiếng hát Thái Thanh nên bằng mọi cách phải nghe và nhìn hình dáng người tôi thần tượng. Tôi với anh bạn bàn nhau leo ống máng lên tầng lầu ba (cho chắc ăn), không bị trật tự phát hiện, cạy cửa sổ vào ngồi bên trong, thưởng thức ban Thăng Long trình diễn, lòng sung sướng làm sao. Mấy anh khác bắt chước leo, ống máng làm bằng sành, nặng, mấy cái móc giữ ống máng lâu đời mục, bể, họ bị té xuống bãi cỏ đau diếng nhưng không đến nỗi phải vào nhà thương.
Từ ngày xem cọp ban Thăng Long trình diễn tôi cảm thấy mắc nợ ban Thăng Long nói chung, Thái Thanh nói riêng, tấm vé, và nguyện khi nào Thái Thanh qua đời sẽ đi đưa đến nơi an nghỉ cuối cùng.
Ban nhạc Thăng Long toàn người nhà, lớn nhất Hoài Chung, Thái Hằng, Hoài Bắc (PĐC) Thái Thanh là em út, sau có thêm ca sĩ Khánh Ngọc (vợ Hoài Bắc). Thái Thanh là cột trụ của ban nhạc Ban nhạc; thiếu ai còn tạm được còn thiếu Thái Thanh kể như rã đám. Nghe tài luyến láy và đặc biết câu kết thúc bản nhạc ít ca sĩ nào làm được. Hãy nghe bài Nửa Hồn Thương Đau (PĐC) hay Cuối Cùng Cho Một Tình Yêu (TCS) Dạ Khúc (Nguyễn Mỹ Ca), ít ai biết bản nhạc này, ngoài Thái Thanh, chỉ có Duy Trác hát. Đặc biệt TT hát nhạc buồn người nghe dễ bị xúc động như: Buồn Tàn Thu, (VC) Con Thuyền Không Bến (ĐTP), … Hát nhạc vui như: Ô Mê Ly (VP), Ra Đi Khi Trời Vừa Sáng (PĐC) thật vui nhộn.
Thái Thanh là ca sĩ hàng đầu của nền tân nhạc Việt Nam, đóng góp giọng ca vàng cho bao thế hệ thưởng thức. Nhiều người xưng tụng TT không ngoa: “Tiếng hát vượt thời gian”.
Nhờ Thái Thanh hát nhạc Phạm Duy thì PD mới nổi tiếng. Sau ngày 30/4/75, Miền Nam lọt vào tay CSBV, chúng ra lệnh cho mọi người dân MN phải nộp băng nhạc, sách vở, tất cả cái gì thuộc văn hóa phẩm miền Nam đều bị cho là văn hóa đồi trụy cần phải thiêu hủy (giống Tần Thủy Hoàng bên Tàu). Từ ngày VC có mặt trong MN mọi người bị tra tấn bằng nhạc của Tàu lời Việt, nhiều khi tưởng người Tàu hát, nghe líu lo.
Môt mẩu chuyện ít ai biết: Một ông có nhà in ở Sài gòn có máu văn nghệ giao du với văn nghệ sĩ từ khi còn ngoài Hà Nội (thập niên 45) quen thân nhạc sĩ Văn Cao, sau ngày miền Nam mất, nhân tiện vợ chồng nhạc sĩ Văn Cao từ Hà Nội vào thăm, ông tìm Hoài Bắc, Thái Thanh (kẹt lại tại Sài Gòn) đến hát chui cho vợ chồng Văn Cao nghe. Ông có cây đàn dương cầm để tại phòng in. Hoài Bắc đệm đàn cho Thái Thanh hát những nhạc phẩm của Văn Cao làm trước năm 1946 khi chưa xảy ra chiến tranh giữa Pháp và Việt Minh (nhạc tiền chiến). Thái Thanh hát bản Buồn Tàn Thu làm vợ chồng Văn Cao nghe rất xúc động. Sau buổi văn nghệ bỏ túi Văn Cao, từ trước đến nay ở ngoài Bắc chưa có một ca sĩ nào hát thể hiện hết được nỗi lòng, tâm tư tôi gửi gấm trong mỗi bản nhạc mà, chỉ có Thái Thanh hát làm sống lại dĩ vãng vẻ vang một thời vàng son cuộc đời niên thiếu của tôi. Văn Cao là cây cổ thụ của nền tân nhạc VN nhận xét về TT rất xác thực….
Năm 1958 tôi vật lộn với cái bằng Tú Tài có lúc nản tính làm nghề ca sỹ, đến nhạc sĩ Nguyễn Hiền mở lớp dạy hát thử giọng, ông nói giọng rất ấm và truyền cảm, có triển vọng làm ca sĩ. Về nhà xin tiền ông anh cả đóng học phí ông từ chối và nói: Hát tài tử thì được còn làm ca sĩ nó bạc bẽo, nên kiếm nghề về kỹ thuật. Làm như trong tôi có máu văn nghệ nên rất thích hát và tập luyến loáy bắt chước Thái Thanh được chừng nào hay chừng đó. Mấy năm trước tôi sang Nam Cali họp khóa tôi lên hát lúc xuống mấy anh bạn khen: Hát Khúc Niệm Cuối rất hay, khác nhiều ca sĩ chuyên nghiệp. Tôi khoe: Tôi bắt chước ca sĩ Thái Thanh.
Hôm qua một người bạn cùng khóa sĩ quan Thủ Đức gọi điện thoại cho biết Thái Thanh mới qua đời và nói tiếp: Bạn là người coi ca sĩ Thái Thanh là thần tượng lại có món nợ với Thái Thanh như đã nói ở trên, bây giờ bạn tính làm gì để trả nợ Thái Thanh? Tôi phàn nàn lực bất tòng tâm, bây giờ tuổi ngoài bát tuần, dịch viêm phổi Vũ Hán hoành hành, chính quyền khuyên người già ở trong nhà tránh đi ra ngoài dễ lây bệnh. Cấm tụ tập quá 10 người đó là bên TB Arizona còn bên Cali cấm còn gắt gao hơn nên đành bó tay. Con Virus Vũ Hán gây ảnh hưởng không thiếu một ngành nghề nào ngay cả người chết. Nếu không có con Corona Vũ Hán, đám tang của ca sĩ Thái Thanh không dưới một ngàn người tham dự còn bây giờ nội con cháu Ý Lan, Quỳnh Hương cũng dư 10 người như chính quyền ấn định thì làm sao người hâm mộ góp mặt.
Dù Thái Thanh qua đời nhưng tiếng hát của bà vẫn vang vọng trong lòng người thưởng ngoạn, danh thơm đó ít ai có được.
Ở xa đành thúc thủ chỉ biết cầu xin trời đất sớm đưa hương hồn bà về cõi Vĩnh Hằng.
Arizona ngày 22.3.2020
Lê Văn Tiến
PS: LVT hát và thâu vài CD như Tình Nghệ Sĩ, Một Thời Để Yêu, …
