Tôi muốn được gọi Thái Thanh là một nghệ sĩ hơn là ca sĩ bởi tiếng hát của bà đã vượt lên trên sự thưởng thức âm nhạc bình thường của người nghe vì khi nghe bà hát, trái tim của chúng ta đã rối nhịp đập và trí óc của chúng ta đã thay đổi mọi suy tư và hình ảnh.
Không phải ca sĩ nào cũng có thể làm hồng hào và làm đẹp cuộc đời hay xoa dịu an ủi được nỗi buồn của người nghe.
Mỗi lần mở lại bài hát Ngày Xưa Hoàng Thị , nhạc Pham Duy, thơ Phạm Thiên Thư sáng tác năm 1971, tôi thật yêu và thật rung động vô cùng ở chữ Nhỏ của câu:
Em tan trường về
Đường mưa nho Nhỏ
Tôi nghĩ những ca sĩ đã từng hát bài Ngày Xưa Hoàng Thị từ năm 1971 tới nay dù ở hải ngoại hay quốc nội, chưa ai có thể làm cho con "Đường mưa nho Nhỏ" có thể Nhỏ đến mức độ lòng mình phải trùng xuống đến tận vực đáy của trái tim và thân phận mình phải tự bó gối thu cuộn lại thật im và thật bé để có thể ôm lấy chữ Nhỏ của Thái Thanh khi buông ra, không dám thở mạnh vì sẽ làm tan vỡ cái không gian rất bé bỏng mỏng manh thật lãng mạn của “đường mưa nho nhỏ”.
Người thưởng thức với nhận xét về kỹ thuật thanh nhạc và âm nhạc của bà ghi ra rằng:
“Nhờ ảnh hưởng từ nhạc cụ dân tộc của cha, Thái Thanh đã tự luyện âm theo lối chầu văn, hát chèo, vì thế tiếng hát của bà nồng đượm các làn điệu dân ca quê hương… về sau do tự học sách nhạc của Pháp mà tiếng hát đặc biệt của bà lại hòa trộn được giữa chất Opera của phương Tây và chất dân ca dung dị của Việt Nam.“
Tuy nhiên, đấy chỉ là phần kỹ thuật mà người ca sĩ nào cũng có thể học hỏi được. nhưng từ trí óc đi xuống trái tim và tuôn ra bằng hơi thở tiếng hát, mỗi người chuyên chở âm nhạc đến với người nghe bằng nhiều cách khác nhau.
Chuyên chở âm nhạc theo nguyên bản bài hát hay giữ đúng sắc màu của ca khúc hình như không phải là ý muốn của người viết nhạc và cũng không phải là ý thích mong chờ của người nghe.
Sự rung động của người hát khi ca khúc được hát lên, không phải ở trọn vẹn bài hát mà chính là ở trong trái tim người hát khi va chạm phải nó, có thể ở một câu hay một chữ nào đó trong đó.
Từ va chạm đó, người hát tự hiện thân thay cho tác giả để nói lên, kể lên, hát lên một câu chuyện bằng âm thanh trầm bổng dịu dàng hay rạo rực tha thiết.
Lúc va chạm đó chính là lúc người hát trở thành một người họa sĩ đã tô màu thêm sắc vào bức hình và đã vẽ ra được một bức tranh tuyệt vời khác hẳn nguyên bản gốc cho người nghe nhìn thấy và cảm thấy trong trí óc mường tượng của mình.
Thái Thanh đã vượt qua ngưỡng cửa của một người ca sĩ để trở thành một người nghệ sĩ chân chính và tuyệt vời.
Một người nghệ sĩ về âm nhạc khi bà chuyên chở âm nhạc đến người nghe với một sự rung động chân thành sâu xa từ trái tim của mình ở từng chữ của ca từ bài hát và đã khuấy lên được xúc cảm của người nghe khi va chạm.
Rồi từ đó, bà đã hiện thân là một người nghệ sĩ về hội họa để vẽ ra cho người nghe một bức tranh đơn giản trong mường tượng, đậm đà về mầu sắc hay bắt mắt về hình ảnh hoặc phong phú về chữ nghĩa, không cầu kỳ khó hiểu với vài nét tô điểm đơn sơ như thủy mặc.
Bên cạnh người nghệ sĩ về ca hát, Thái Thanh đã trở thành một người nghệ sĩ về hội họa ở ngay mỗi bài hát bà cất tiếng lên vì luôn luốn có một vài nét chấm phá từ trái tim, một vài nét chấm phá nho Nhỏ.
Tôi sẽ giữ những cái nho Nhỏ này của bà mãi mãi trong trái tim và cầu chúc bà thanh thản bình yên ở một nơi mà tiếng hát của bà luôn luôn là nỗi nhớ của tôi.
Nguyễn Ngọc Phúc
03/19/2020
