Người thiếu phụ “Lụa đào sắt son” (Hình chụp vào năm 1988 trong giây phút hồi sinh khi người chồng về từ ngục tù CS).

Nhân ngày 30 tháng 4 năm nay, Trang T.Vấn & Bạn Hữu  giới thiệu 3 cây bút nữ cùng viết về 42 năm sau ngày tháng 4 cay nghiệt ấy: Ngân Bình vượt ra khỏi chủ đề thông thường để kể lại câu chuyện đời mình “Quãng đường nhìn lại“, Lưu Na với “Hồn cây xương lá” cay đắng triết lý “Cuộc phong ba qua đã lâu rồi, nhưng không còn ai có thể tạo dựng lại những gì nó đã tàn phá...”, còn Như Thương thì dùng lời thơ kể về người phụ nữ Lụa Đào Sắt Son mà cô kiêu hãnh gọi là mẹ, người phụ nữ như hàng trăm ngàn người phụ nữ miền Nam năm xưa đã gánh gạo nuôi chồng tiếng khóc nỉ non.

Ngày hôm nay, 42 năm nhìn lại, càng cảm thán thêm nỗi buồn của Lưu Na: “Cuộc phong ba qua đã lâu rồi, nhưng không còn ai có thể tạo dựng lại những gì nó đã tàn phá...”, càng trân trọng thêm sự lựa chọn định mệnh của Ngân Bình và càng ngưỡng mộ thêm người phụ nữ bằng xương bằng thịt của đời thường – nay đã phiêu diêu nơi một cõi trời  thanh thản – mà Như Thương khắc họa trong trường thi “Lụa Đào Sắt Son” dưới đây.

Trân Trọng giới thiệu,

T.Vấn & Bạn Hữu

Lời dẫn truyện của Như Thương:

Trường thi “Lụa đào sắt son” là tiếng tơ lòng của người vọng phu tên Kim Anh – được người con gái Kim Hương viết lại bằng thơ và chia thành 10 thi khúc.

Chuyện kể về Kim Anh đã đợi chồng Phạm Cẩn khi chồng trôi theo mệnh nước ngả nghiêng và bị đày ra Bắc trong mỹ từ “Học tập cải tạo” của những kẻ mang danh cộng sản, nhưng thực chất mỹ từ ấy chỉ vỏn vẹn là một chữ Tù!

Người thiếu phụ ấy đã tay bồng tay bế 8 đứa con thơ khi chồng trong ngục tù 13 năm dài đăng đẳng. Cái Cò đã lặn hụp trong phong ba bão táp của mệnh người như con đò mong manh xuôi theo mệnh đời, vận nước.

Người chinh phụ đã trầm luân trong bể khổ, không còn giọt lệ rơi nào trên má hồng nay đã nhăn nheo, mà chỉ là ánh mắt chịu đựng, cố vượt qua thử thách của kiếp người. Người chinh phu thì biền biệt tận sâu thẳm núi rừng phương Bắc.

Đường xa diệu viễn, bước chân người chinh phụ ấy đã băng rừng, lội suối, vượt sông, qua núi, đèo trùng trùng điệp điệp ở mãi tận đầu nguồn phương Bắc đi tìm chồng …

Ôi lá lay kiếp  hoa, phận người! Biết ai thấu chăng cánh nhạn lạc tình lẻ loi giữa giòng đời dâu bể trong mảnh lụa đào sắt son chung thủy….

Thi khúc 1: Viếng mộ thiếu phụ Kim Anh

Thi khúc 2: Về người thiếu phụ năm xưa

Thi khúc 3: Chí trai hồ hải

Thi khúc 4: Loạn lạc – chia ly lần đầu

Thi khúc 5: Thuyền nhân

Thi khúc 6: Chia ly lần hai – khởi đầu đoạn trường khúc 1

Thi khúc 7: Đường ra Bắc

Thi khúc 8: Cuộc sống người “tù” và chồng vợ trong đoạn trường khúc 2

Thi khúc 9: Vinh danh người thiếu phụ

Thi khúc 10: Lời kết dành cho mảnh “Lụa đào sắt son”  

Thi khúc 1:

Viếng mộ thiếu phụ Kim Anh

Thời gian vào buổi sớm mai sương mù. Không gian là những hàng bia mộ thẳng tắp trên nền đất, rải rác những nấm mộ lộ thiên. Lá xanh của những hàng cây trong nghĩa trang đứng sững như cõi chết của những nấm mộ. Có dáng người con gái – Kim Hương – len lỏi đi giữa những hàng mộ bia đều đặn. Mùi hương khói lan tỏa trong cỏ cây ngậm ngùi…

Cô thì thầm với ngôi mộ đá và khung hình người quá cố, rồi bày biện hoa, trái cây, nhang, đèn trên mộ và thắp nhang khấn thầm, gục đầu khóc bên bia mộ.

Bóng nắng chiều buông dần xuống và người con gái rời nghĩa trang, trong lòng đầy ắp những hình ảnh quá khứ về Mẹ của cô – người nằm dưới mộ.

Thi khúc 2:

Về người thiếu phụ năm xưa

Năm xưa bên chén rượu giao bôi, có hai người thề hứa bên nhau suốt đời dẫu đường đời chông gai vạn dặm, dẫu còn trẻ hay yếu già, cũng như lúc hạnh phúc lẫn đau khổ, gian nan… Thế đấy, người con gái đã theo chồng, về với người mình hẹn thề câu thủy chung. Người chồng năm xưa xông pha ngoài chiến trận và suốt cả một thời xuân sắc, người vợ đã khăn gói theo chồng trên những chuyến xe bụi mịt mù nơi hậu phương và doanh trại đồn lính.

Thi khúc 3:

Chí trai hồ hải

Phạm Cẩn: Người chồng của mảnh lụa đào sắt son Kim Anh – xưa thời trai trẻ theo đường cung kiếm. Người thanh niên ấy như bao thanh niên thời ly loạn, đã buông bút nghiên và từ giã nghiêm đường mà đi theo đường binh nghiệp 21 năm trường, cho đến một ngày đành khóc hận nơi trời Nam khi buông súng theo mệnh nước thăng trầm.

Thời trai trẻ, kiếm cung hào khí và tuổi thanh xuân sống trọn với mộng hải hồ

Thi khúc 4:

Loạn lạc – chia ly lần đầu

Thời điểm vào “Tháng Ba năm 1975”… ngày biến loạn bùng nổ, người thiếu phụ dắt díu con thơ tìm đường sống trong buổi loạn ly ấy. Đấy là buổi chia ly đầu trong đoạn trường khúc khi chiến chinh bủa vây phận người. Lần chia ly vì loạn lạc này, chồng vợ đã cách biệt nhau một tháng – không biết tin tức sống chết ra sao…

Người thiếu phụ lạc chồng – người ở đỉnh đồi và người ở chân đồi – và người chồng lính trận không về được với gia đình. Hai ngả đôi đàng đều lánh nạn trong rừng và các Đấng Linh Thiêng nơi rừng núi bạt ngàn đã che chở, bảo bọc họ toàn mạng cùng con cái.

Người thiếu phụ đi tìm chồng trong lửa đạn, biết dặm dài có gặp được chăng? Tìm chồng đâu giữa dòng người chạy loạn? Trong quay cuồng, xin Trời Đất xót thương…

Thi khúc 5:

Thuyền nhân

Năm năm sau thời loạn lạc, người con trai lớn của Phạm Cẩn và Kim Anh đã nghe lời Cha nhắn nhủ trong tù: Con hãy vượt biên tìm đường sống.

Và cậu bé lên đường làm thuyền nhân. Mẹ đau xé lòng bởi ra đi là mệnh Trời tế độ, bàn tay con người thật hữu hạn trong chuyện tử sinh này. Dẫu biết rằng đó là con đường sống thật mong manh, nhưng vẫn còn có cơ hội sống sót và thoát khỏi sự dòm ngó của giặc đang lần hồi xiết chặt cuộc sống để đưa con người đến cảnh lầm than, thống khổ và người con trai sẽ bị trở thành công cụ của những danh từ lừa dối từ cộng sản “Nghĩa vụ lao động” hay “Nghĩa vụ quân sự”.

Cầu xin con thuyền thúng nhỏ bé, chiếc ghe chài mong manh đưa con đến bến bờ Tự do.

Cầu xin biển Nam, biển Bắc thuận buồm xuôi gió, đừng nổi cơn cuồng nộ.

Cầu xin lòng người đoái thương những kẻ đi tìm con đường sống bằng con đường chết và đừng xua đuổi người khốn cùng trở lại với biển động sóng gào.

Ngày Kim Anh giao đứa con thân yêu cho đại dương, người thiếu phụ ấy không biết làm gì hơn là cầu xin trùng khơi che chở con mình tai qua nạn khỏi, sóng yên bể lặng. Một tháng trường trong từng giây từng phút, lòng người Mẹ rối như tơ vò và chỉ biết lặng lẽ cầu nguyện cho đứa con trai của mình ngày đêm, bởi mệnh số của con là do Trời định.

Những câu chuyện kể về thuyền nhân của những người đã đi trước mà còn sống sót, nhưng không đến được bến bờ Tự do bỗng chốc trở về trong tâm trí Kim Anh như một nỗi lo âu tột cùng.

Chuyện người chồng, người vợ, những cô bé tuổi 15, 17 giữa vòng vây hải tặc… Trên ghe vượt biên thì những người đàn ông, đàn bà, con gái và thậm chí cả trẻ thơ đều là những nạn nhân của bọn hải tặc! Đó là điều bất hạnh của một dân tộc trên đường chạy trốn chế độ cộng sản.

- Họ sợ chết… Vâng!

- Họ sợ bị hãm hiếp… Vâng!

- Họ sợ đói… Vâng!

- Họ sợ khát… Vâng!

- Họ sợ bị bắn chết trên đường trốn chạy. Vâng!

- Họ sợ mất chồng, mất vợ, mất con thơ khi bọn hải tặc lùa người sang ghe hải tặc. Vâng!

Cái đắng cay ấy của họ là cái giá phải trả, kể cả phải trả giá bằng mạng sống!

Mọi người đều biết chuyện gì có thể xảy ra cho chính bản thân họ, gia đình thân yêu của họ; nhưng nếu có cơ hội, thì họ cũng vẫn muốn rời mảnh đất nơi họ sống đang bị nhuộm đỏ bởi chính quyền cộng sản để đi tìm mảnh đất mới sinh sống.

Và đau đớn, xót xa thay cho những gia đình, những người phụ nữ tay yếu chân mềm, trẻ thơ vô tội không lối thoát, không một chọn lựa nào khác trên con thuyền tròng trành trôi lênh đênh hay vỡ nát!

Cần bao nhiêu năm để một người Mẹ quên đi tiếng kêu cứu của con gái mình trong tay hải tặc? Vĩnh viễn và đời đời tiếng kêu thét ấy khuấy động cả đại dương và chìm sâu trong lòng người Mẹ không cứu được con mình trong nỗi uất nghẹn tột cùng.

Bao nhiêu giấy mực, chuyện kể của tiếng khóc, nỗi uất nghẹn, nỗi lòng trĩu nặng còn đọng lại thành vết thương sâu tận trong lòng cho vừa đủ… chẳng bao giờ nói hết được!

Để chỉ cần nhắc đến hai chữ “Thuyền nhân” là cả một trang quá khứ đau thương ùa về theo nước mắt. Dòng nước mắt của bao điều thống khổ tận cùng đến không còn ngôn từ diễn tả. Dòng nước mắt của tủi nhục, đớn đau, xót xa cho những gia đình, người phụ nữ tay yếu chân mềm, trẻ thơ vô tội không lối thoát, không một chọn lựa nào khác trên con thuyền chòng chành trôi lênh đênh hay vỡ vụn giữa mênh mông!

Thi khúc 6:

Chia ly lần hai – khởi đầu đoạn trường khúc 1

Thi khúc 7:

Đường ra Bắc

Hướng đi từ Hà Nội đi Yên Bái và cuối trạm thì xuống ga Ấm Thượng. Kim Anh thất thểu trong đoàn người từ trong tàu đi ra, sau lưng là một số người chen chúc cùng xuống xe lửa.

Tiếng vọng ồn ào từ trong tàu ra là tiếng súc vật heo gà eng éc vì người và vật đi chung trong chiếc tàu lửa ấy.

Thi khúc 8:

Cuộc sống người “tù” và chồng vợ trong đoạn trường khúc 2

Bài thơ được viết theo lời kể chuyện của một người tù năm xưa trên một trại giam “tù cải tạo” gần thị trấn Thất Khê. Người tù ấy đã từng đứng trên đầu nguồn của dòng sông Kỳ Cùng, nhìn thấy hai dòng nước đục trong của con sông ấy rời quê mẹ Việt Nam và chảy ngược về hướng Trung quốc mà lòng xót xa… Hai màu nước đục trong tựa như thể Tổ Quốc Việt Nam đứng giữa hai dòng khác biệt để chẳng bao giờ có thể cùng hòa chung nhau một dòng nước.

Chạnh lòng Phạm Cẩn nhớ lại chuyện xưa…

Người chồng trong lao ngục:

Nơi chốn quạnh hiu của rừng núi trùng trùng sâu thẳm và giá rét bào xé thịt da khi cơn gió bấc về trên sườn núi, lan tỏa xuống thung lũng, rồi len lỏi tận cùng vào da thịt những người tù nằm co ro trong những lán trại trống hoác đợi gió lùa, có những đêm dài không đếm được ngày tháng, người tù đã cố gắng ngủ mà trong tiềm thức là sự hỗn loạn của những đọa đày….

Chinh phụ gặp chinh phu trong chốn lao tù: Đoạn trường khúc 13 năm

Thi khúc 9:

 Vinh danh người thiếu phụ

Trái tim người thiếu phụ đã đợi “chồng về” từ “Mười- Ba-Năm” trước – trong một lần người ra đi dặn dò: “Anh đi 1 tháng rồi về, em ở nhà trông con và giữ gìn sức khỏe, anh sẽ về!”, nhưng có ngờ đâu người đi tận mãi nghìn trùng phương Bắc, tận những nơi mang danh địa ngục xa lạ: Trại 3, trại 7 Hoàng Liên Sơn, trại Vĩnh Quang (Vĩnh Phú), Trại Hàm Tân Z 30 D…v…v… nhiều không kể xiết.

“Mười-Ba-Năm” viết trong dấu ngoặc kép là nỗi đoạn trường của một người vợ tù CS, là khúc đời gãy đôi của hai người bạn lòng đang độ xuân sắc, mặn nồng, là đôi bờ cách ngăn và vọng tưởng, là chữ “Sống” và chữ “Chết” về trong ý nghĩ của đôi vợ chồng trong từng ngày dài, từng đêm thức trắng…

Thi khúc 10:

Lời kết dành cho mảnh “Lụa đào sắt son”

Hỡi rừng thiêng nước độc vùng Việt Bắc, xin trả lại núi rừng những giọt nước mắt khổ đau của kiếp tù, cũng như xin nguyện cầu cho muôn vàn số phận người không may đã không có cơ hội rời xa chốn ấy, sẽ theo mây trời về lại chốn cũ lúc ra đi mà đoàn tụ với những người thân thương của mình.

Xin được trang trọng nâng niu mảnh “Lụa đào Kim Anh” mãi một lòng Sắt Son với nghĩa tình trăm năm phu phụ.

Hương rừng từ sâu thẳm phương Bắc bay về phương Nam như nén hương lòng ngưỡng mộ vuông Lụa Đào đã lặn lội tìm chồng nơi chốn tù ngục xa xăm ở đầu nguồn Tổ quốc.