Hội họa, ngôn ngữ vượt không gian. Sáu mươi lăm năm về trước, tôi chỉ là cậu bé hơn 10 tuổi. Cùng lũ bạn nhỏ ngồi xuống lề đường lấy gạch đỏ vẽ những tác phẩm trên hè phố Nam Ðịnh. Những mặt người hình tròn thơ dại. Những con chó có đủ bốn chân. Hơn 60 năm qua, trải bao nhiêu là dâu bể, ngày nay trình độ hội họa của tôi vẫn không tiến bộ. Cuối tháng Tư vừa qua, tổ chức cuộc thi vẽ cho trẻ em, tôi ước mơ mình có khả năng hội họa để biểu diễn cho các em nhỏ. Những đứa bé Việt Nam ra đời trên đất Mỹ. Ðối với thế hệ cao niên, dù Việt ngữ hay Anh ngữ cũng không phải là phương tiện truyền đạt hữu hiệu với con cháu.

Hội họa chính là nhịp cầu liên lạc hữu hiệu nhất. Con người, trước khi biết viết đã dùng nét vẽ để giãi bày tư tưởng. Và ngày nay dù khác biệt sắc tộc và ngôn ngữ. Cứ nhìn hình vẽ là hiểu nhau liền. Hội họa là nghệ thuật vượt không gian. Dù vậy, nhân loại cũng đã sáng tác và để lại nhiều danh họa bí hiểm hết sức đắt giá. Nhưng nếu là người Việt Nam muốn trở thành danh họa thì bạn có thể chọn Bùi Xuân Phái với Hà Nội Phố hay Nguyễn Gia Trí với Sơn mài. Riêng tôi, tôi chỉ muốn vẽ được như ViVi, người họa sĩ muôn đời của tuổi hoa niên. Xin hiểu rằng trình độ thưởng ngoạn của tôi rất bình dân đối với những danh họa thế giới không khác gì khi nghe nhạc hòa tấu nhạc cổ điển Tây phương.

Tượng Mẹ Việt Nam by ViVi Võ Hùng Kiệt

Võ Hùng Kiệt, họa sĩ năm 13 tuổi. Những bậc phụ huynh tại Việt Nam vào thập niên 60 nếu thường mua báo Tuổi Xanh, Tuổi Hoa về cho con gái là bắt đầu làm quen với nét vẽ của ViVi. Lúc đó ít người biết về anh chàng họa sĩ của phòng 7, bộ Tổng Tham Mưu, Quân Lực Việt Nam Cộng Hòa với tên Võ Hùng Việt.

Thực ra cho đến nay, tìm trong internet (hoasivietnam.com) mới biết ViVi là chữ tắt của Việt Nam và Vĩnh Long. Gia đình chúng tôi có các cháu học trường Trần Quý Cáp do cụ Bùi Văn Bảo làm Hiệu Trưởng. Mẹ của các cháu là Hội Trưởng hội phụ huynh học sinh nên được cụ Bảo tặng cho các số báo Tuổi Hoa và Tuổi Xanh do cụ phát hành với sự cộng tác của họa sĩ ViVi lúc đó còn rất trẻ. Nét vẽ hồn nhiên, đôn hậu, đầy nữ tính của ViVi, đã tràn ngập trên trang sách của tuổi học trò. Những cô nữ sinh bé nhỏ, ngày nay đã trở thành bà mẹ Việt Nam ở tuổi 50.

Trong lúc Việt Nam khói lửa và chiến tranh tang tóc, thế giới hội họa của ViVi đem đến sự yên vui thanh bình cho tuổi thơ Việt Nam. Nét vẽ của ViVi phản ảnh sự tốt đẹp của con người. Dù vẽ cho thiếu niên hay vẽ cho người lớn, cho tôn giáo hay cho xã hội, nét họa của ViVi đơn giản và không có hận thù. Từ lúc còn là cậu bé 13 tuổi đam mê hội họa, vào học trong chủng viện cho đến khi trở thành sinh viên cao đẳng mỹ thuật, Võ Hùng Kiệt mãi mãi vẫn là họa sĩ của tuổi trẻ, của Việt Nam, và của quê mẹ Vĩnh Long.

Sau những năm phục vụ trong đơn vị tình báo, phòng 7 Tổng Tham Mưu, Võ Hùng Kiệt cũng vẫn mãi mãi là họa sĩ ViVi của miền sông nước Cửu Long... Một trong những thành tích hết sức quan trọng là ông đã tham dự hầu hết các kỳ thi vẽ tem Bưu Chính Việt Nam và được giải thưởng đến 40 lần.

Vẽ tem Bưu Chính là một đề tài hết sức cô đọng, đòi hỏi nhu cầu sáng tạo. Những bộ tranh bưu họa phản ánh nhiều sinh hoạt của chính quyền và xã hội. Ghi dấu các ngày lịch sử, nhân vật lịch sử bao gồm mọi lãnh vực chính trị, văn hóa, kỹ thuật. Mỗi con tem góp lại làm thành tập bưu họa ghi dấu nền văn minh của đất nước qua từng giai đoạn.
Với bốn mươi tác phẩm đoạt giải vẽ tem Bưu Chính, quả thực là niềm hãnh diện chưa có họa sĩ nào đạt được.

Ngoài lãnh vực hội họa tuổi thơ của ViVi và thành quả vẽ tem của Võ Hùng Kiệt, trong phạm vi tôn giáo ông là người đã hoàn tất nhiều danh họa và tượng đài. Vốn xuất thân là tu sĩ dòng sư huynh La San, họa sĩ đã đóng góp rất nhiều tác phẩm ca ngợi Thiên Chúa mà trong đó nổi tiếng là hình vẽ 117 Thánh tử đạo Việt Nam.

Sau 1975 vì là quân nhân ngành tình báo, ông cũng nếm mùi cải tạo rồi vượt biên đến Canada năm 1982. Qua Mỹ năm 1995 và lập gia đình với ca sĩ Diễm Châu cư ngụ tại San Diego.

(Viet Tribune)

******

ViVi Võ Hùng Kiệt

Võ Hùng Kiệt sinh ngày 14 tháng 7 năm 1945 tại Vĩnh Long, bút hiệu ViVi ký từ năm 1964 xuất hiện trên báo Tuổi Hoa, do ghép hai chữ đầu Việt Nam và Vĩnh Long. Võ Hùng Kiệt có năng khiếu về hội họa khi còn nhỏ, năm 1958 gởi những tập truyện bằng tranh đến báo Tuổi Xanh của cụ Bảo Vân Bùi Văn Bảo. Và từ đó, được sự khuyến kích của cụ Bùi Văn Bảo, những truyện bằng tranh được góp mặt trên tờ Tuổi Xanh.

Thân phụ không muốn con cái say mê với hội họa, bỏ bê học hành, trước sức ép của gia đình, năm 1961 anh trốn ra Nha Trang vào tu ở Chủng Viện Dòng Sư Huynh La-San (Frère des Ecoles Chrétiens). Năm 1964, cởi áo dòng để vào Cao Đẳng Mỹ Thuật Sài Gòn, tốt nghiệp năm 1968. Sau khi tốt nghiệp, nhập ngũ trong QLVNCH, phục vụ tại Phòng 7 Bộ Tổng Tham Mưu và tiếp tục sự nghiệp cầm cọ. 
Năm thứ nhất ở trường Cao Đẳng Mỹ Thuật, bắt đầu vẽ tem bưu họa, năm 1965 con tem đầu tiên được giải thưởng hạng nhất trong cuộc thi vẽ mẫu tem do Nha Tổng Giám Đốc Bưu Điện Việt Nam Cộng Hòa tổ chức hàng năm. Bút hiệu ViVi trên sách báo, trên bưu hoa với tên thật Võ Hùng Kiệt. 
ViVi Võ Hùng Kiệt đoạt 33 giải tem thư trong số đó có 27 con chiếm giải nhất trong thời gian 10 năm (1965 –1975). Được Tổng Nha Bưu Điện chọn để in bưu hoa trên lãnh thổ Việt Nam Cộng Hòa.

Có 4 giải tem bưu chính do ViVi VHK sáng tác chưa kịp phát hành:

ViVi sáng tác rất hăng say, vẽ minh họa và truyện tranh cho 2 tờ Nhật báo Độc Lập và Dân Chủ. Vẽ bìa và minh họa cho các tờ báo Tuổi Xanh, Tuổi Hoa, Bạn Trẻ, Tinh Thần (Nha Tuyên Úy Công Giáo QLVNCH), Trái Tim Đức Mẹ (Dòng Đồng Công), Đức Mẹ Hằng Cứu Giúp (Dòng Cứu Thế)...

Sách Giáo Khoa cho các nhà xuất bàn: Quê Hương, Nhật Tảo, Sống Mới, Cành Hồng, Khai Trí, và sách giáo khoa cho trường mẫu giáo Claire Joie (Annexe de Regina Mundi) 
Trước năm 1975, 3 lần triển lãm tại phòng Thông Tin Văn Hoá Sài Gòn, Phòng Hội Hoạ Sĩ Trẻ và Alliance FranHais nhân cứu trợ nạn nhân những vụ Nạn Lụt Miền Trung, Miền Tây và Tết Mậu Thân.

Sau tháng 401975, ViVi 2 lần vào tù. Năm 1981 vượt biên và năm 1982, định cư tại Montréal, Canada. Năm 1995, theo “tiếng gọi con tim” sang Hoa Kỳ, định cư tại San Diego, cùng người bạn đời là ca sỹ Diễm Châu thực hiện tạp chí Phụ Nữ Thời Nay. Năm 2001, ấn hành Vườn Thơ Hải Ngoại, thi tập với 119 tác giả, trong đó có nhiều chân dung qua nét vẽ cũa ViVi. Ca Sỹ Diễm Châu ngoài lãnh vực sáng tác thơ, văn mang thêm bút hiệu Tôn Nữ Quỳnh Giao đã chuyển sang hội họa với bút hiệu Cát Đơn Sa (hai trang web cua ViVi & Diễm Châu có link trong trang web của Cali Weekly).

Ngoài vẽ tranh còn điêu khắc các pho tượng:

Vẽ các Bích Họa (Mural) về 117 Vị Thánh Tử Vì Đạo VN ở Dòng Đồng Công Missouri Cao 35 feet x rộng 40 feet, ở San Bernardino cao 10 feet x rộng 60 feet). Mẹ Thăng Thiên ở Amarillo Texas cao 12feet x rộng 24 feet… 
Năm 2000, ViVi thực hiện Việt Sử Bằng Tranh, anh có nhã ý cho tôi được tùy nghi xử dụng vì vậy khi Ban Đại Diện Các Trung Tâm Việt Ngữ Nam California biên soạn bộ sách Giáo Khoa Việt Ngữ đã xử dụng một số hình ảnh, Và, khi tôi biên soạn Danh Nhân Nước Việt với nét vẽ của ViVi. 

Họa sỹ ViVi Võ Hùng Kiệt thể hiện tài hoa của anh trên nhiều thể loại như tranh, minh họa (truyện tranh), trang trí và điêu khắc. Trước năm 1975 mặc dầu anh là họa sỹ chiếm nhiều giải nhất trong tem thơ nhưng được mệnh danh là họa sỷ của tuổi thơ vì nét vẽ của anh trên các tờ báo Tuổi Xanh, Tuổi Hoa, Bạn Trẻ... rất quen thuộc với mọi người. 
Bước vào tuổi lục tuần, ViVi thể hiện nét độc đáo qua tranh khỏa thân. Anh cho biết, sau lần triển lãm kỷ niệm 50 năm cầm cọ nầy sẽ có cuộc “triển lãm bỏ túi” với tranh khỏa thân ViVi.

Với bản tình trầm lặng, hòa nhã và lúc nào cũng có nụ cười trên môi, anh trải qua nhiều thăng trầm, đau yếu nhưng vì say mê với nghệ thuật nên tạo cho anh nghị lực để vượt qua. Gặp bạn bè, dù sức khỏe không cho phép nhưng anh vẫn chén tạc chén thù tới bến. Mỗi lần hẹn nhau, Diễm Châu báo trước “ảnh bệnh mới khỏi” nhưng khi gặp nhau, đệ tử của Lưu Linh xem như không có chuyện gì đã xảy ra, còn hơi thở thì còn cụng ly.

Qua 50 năm cầm cọ, ViVi sáng tác không ngừng để lại cho đời khung trời với sắc màu.

Vương Trùng Dương

 Little Saigon, june 2008